Zaidi ya mpangilio wa maneno wa moja kwa moja kunakuwa na upinduajiwa mpangilio wa maneno. Kwenye fungu la maneno ambako kuna upinduaji wa mpangilio wa maneno huja somo lataarifa (o) kabla ya somo kamili (x).
Kuna upinduaji wa mpangilio wa maneno katika swali,na kama fungu la maneno linaanza na somo lingine zaidi ya somo kamili kwa mfano wakati au mahalimaalum (ang. 8.4, 8.5, 8.7).
Maswali:
Sover
manden?
Mwanamume
amelala?
o
x
x
o
Spiser
han?
Anakula?
o
x
xo
Ulinganisho:
Kwa kiswahili hakuna upinduaji wa mpangilio wa maneno kwenye maswali. Swali hufanyika kwa kupandisha sauti juu.
Wakati kwenye mpangilio wa maneno wa moja kwa moja:
Jeg
besøgte
min
tante
i
går.
Nilimtembelea
shangazi
yangu
jana.
x
o
∆
x o
∆
kwa upinduaji wa mpangilio wa maneno:
I
går
besøgte
jeg
min
tante.
Jana
nilimtembelea
shangazi
yangu.
o
x
∆
o x
∆
Mahali kwenye mpangilio wa maneno wa moja kwa moja:
Jens
bor
i
Sverige.
Jens
anaishi
Sweden.
x
o
x
o
kwa upinduaji wa mpangilio wa maneno:
I
Sverige
bor
Jens.
Jens
anaishi
Sweden.
o
x
x
o
Wakati wa kutumia majina ya kuuliza, jina la kuuliza kila wakati linakuja mwanzoni mwa fungu la maneno, na somo la taarifa (o) linakuja baadaye.
Majina ya kuuliza ni: hvem, hvad, hvor, hvornår, hvilken/hvilket/hvilke, hvor længe, hvordan, hvorfor, hvis.
Hanne
bor
i
København.
Hanne
anaishi
København.
x
o
x
o
Hvor
bor
Hanne?
Hanne
anaishi
wapi?
o
x
x
o
Peter
spiser
kage.
Peter
anakula
keki.
x
o
∆
x
o
∆
Hvem
spiser
kage?
Nani
anakula
keki?
x
o
∆
x
o
∆
Peter
spiser
kage.
Peter
anakula
keki.
x
o
∆
x
o
∆
Hvad
spiser
Peter?
Peter
anakula
nini?
∆
o
x
x
o
∆
Kwenye upinduaji wa mpangilio wa maneno, ambako kuna matendo mawili kwenye fungu la maneno, somo kamili lazima lisimame katikati ya matendo hayo mawili.
På
torsdag
skal
jeg
rejse
til
København.
o1
x
o2
Alhamisi
ni
lazima
nisafiri
kwenda
København.
o1
x
o2
Ulinganisho:
Kwa kiswahili hakuna upinduaji wa mpangilio wa maneno hata kama wakati au mahali huja kwanza kwenye fungu la maneno.
8 Ordstilling
8.2 Omvendt ordstilling
Udover ligefrem ordstilling, findes omvendt ordstilling. I sætninger med omvendt ordstilling kommer udsagnsleddet (o) før grundleddet (x).
Der er omvendt ordstilling i spørgsmål, og hvis sætningen begynder med et andet led end grundleddet for eksempel en tid eller stedsangivelse (se 8.4, 8.5 og 8.7).
Spørgsmål:
Sover
manden?
o
x
Spiser
han?
o
x
Tid ved ligefrem ordstilling:
Jeg
besøgte
min tante
i
går.
x
o
∆
– ved omvendt ordstilling:
I
går
besøgte
jeg
min tante.
o
x
∆
Sted ved ligefrem ordstilling:
Jens
bor
i
Sverige.
x
o
– ved omvendt ordstilling:
I
Sverige
bor
Jens.
o
x
Når man bruger spørgeord, kommer spørgeordet altid i begyndelsen af sætningen, og udsagnsleddet (o) kommer bagefter.
