Fııl

İsım

Zamır

sıfat

Dolaylı nesnelerin yeri

Sıfatların yeri

Zarfların yeri

8 Sözcüklerin dizimi

8.2 Devrik cümle

Sözcüklerin kurallı dizimi dışında sözcüklerin ters çevrilmeside vardır. Sözcüklerin ters çevrilmesi ile ilişkili bir cümlede fiil (o) özneden (x) evvel gelir.

Soru cümlelerinde sözcüklerin ters dizimi vardır. Cümle özne ile değil başka bir öge ile başlıyorsa ters dizim söz konusudur. Örneğin cümle bir zaman, yer bildirimi ile başlayabilir (8.4, 8.5 ve 8.7 bak.).

Soru:

Sover	manden?		Adam	uyuyormu?
o	x		x	o

Spiser	han?		O	yiyormu?
o	x		x	o

Zamanla sözcüklerin doğru dizimi:

Jeg	besøgte	min	tante	i	går.		Ben	teyzemi	dün	ziyaret	ettim.
x	o	∆					x	∆		o

– sözcüklerin ters dizimi:

I	går	besøgte	jeg	min tante.		Ben	teyzemi	dün	ziyaret	ettim.
		o	x	∆		x	∆		o

Yer ile sözcüklerin doğru dizimi:

Jens	bor	i	Sverige.		Jens	İsveçte	oturuyor.
x	o				x		o

– sözcüklerin ters dizimi:

I	Sverige	bor	Jens.		Jens	İsveçte	oturuyor.
		o	x		x		o

Şayet soru sözcüğü kullanılırsa, fiil (o) her zaman soru sözcüğünden sonra gelir.

Soru sözcükleri: hvem, hvad, hvor, hvornår, hvilken/hvilket/hvilke, hvor længe, hvordan, hvorfor, hvis.

Hanne	bor	i	København.		Hanne	Köbenhavn’da	oturuyor.
x	o				x		o

Hvor	bor	Hanne?		Hanne	nerede	oturuyor?
	o	x		x		o

Peter	spiser	kage.		Peter	pasta	yiyor.
x	o	∆		x	∆	o

Hvem	spiser	kage?		Kim	pasta	yiyor?
x	o	∆		x	∆	o

Peter	spiser	kage.		Peter	pasta	yiyor.
x	o	∆		x	∆	o

Hvad	spiser	Peter?		Peter	ne	yiyor?
	o	x		x		o

Sözcüklerin ters diziminde cümlede iki tane fiil varsa, özne bu iki fiilin arasında durur.

På	torsdag	skal	jeg	rejse	til	København.
		o1	x	o2

Ben	perşembe	günü	Kopenhagen´a	seyahat	edeceğim.
x				o1	o2

Karşılaştırma:
Eğer cümlede soru sözcüğü yoksa, fiile soru ekleri olan -mu, -mü, -mı, -mi ilave edilir.

Türkçede her zaman sözcüklerin düzgün dizimi vardır. Fakat şiir, konuşma dili ve edebiyatta devrik dizim de kullanılmaktadır.

8 Ordstilling

8.2 Omvendt ordstilling

Udover ligefrem ordstilling, findes omvendt ordstilling. I sætninger med omvendt ordstilling kommer udsagnsleddet (o) før grundleddet (x).

Der er omvendt ordstilling i spørgsmål, og hvis sætningen begynder med et andet led end grundleddet for eksempel en tid eller stedsangivelse (se 8.4, 8.5 og 8.7).

Spørgsmål:

Sover	manden?
o	x

Spiser	han?
o	x

Tid ved ligefrem ordstilling:

Jeg	besøgte	min tante	i	går.
x	o	∆

– ved omvendt ordstilling:

I	går	besøgte	jeg	min tante.
		o	x	∆

Sted ved ligefrem ordstilling:

Jens	bor	i	Sverige.
x	o

– ved omvendt ordstilling:

I	Sverige	bor	Jens.
		o	x

Når man bruger spørgeord, kommer spørgeordet altid i begyndelsen af sætningen, og udsagnsleddet (o) kommer bagefter.

Spørgeord er: hvem, hvad, hvor, hvornår, hvilken/hvilket/hvilke, hvor længe, hvordan, hvorfor, hvis.

Hanne	bor	i	København.
x	o

Hvor	bor	Hanne?
	o	x

Peter	spiser	kage.
x	o	∆

Hvem	spiser	kage?
x	o	∆

Peter	spiser	kage.
x	o	∆

Hvad	spiser	Peter?
	o	x

I omvendt ordstilling, hvor der er to udsagnsord i sætningen, skal grundleddet stå mellem de to udsagnsord.

På	torsdag	skal	jeg	rejse	til	København.
		o1	x	o2