8 Sözcüklerin dizimi

8.2 Devrik cümle

Sözcüklerin kurallı dizimi dışında sözcüklerin ters çevrilmeside vardır. Sözcüklerin ters çevrilmesi ile ilişkili bir cümlede fiil (o) özneden (x) evvel gelir.

Soru cümlelerinde sözcüklerin ters dizimi vardır. Cümle özne ile değil başka bir öge ile başlıyorsa ters dizim söz konusudur. Örneğin cümle bir zaman, yer bildirimi ile başlayabilir (8.4, 8.5 ve 8.7 bak.).

Soru:

Sover	manden?		Adam	uyuyormu?
o	x		x	o

Spiser	han?		O	yiyormu?
o	x		x	o

Zamanla sözcüklerin doğru dizimi:

Jeg	besøgte	min	tante	i	går.		Ben	teyzemi	dün	ziyaret	ettim.
x	o	∆					x	∆		o

– sözcüklerin ters dizimi:

I	går	besøgte	jeg	min tante.		Ben	teyzemi	dün	ziyaret	ettim.
		o	x	∆		x	∆		o

Yer ile sözcüklerin doğru dizimi:

Jens	bor	i	Sverige.		Jens	İsveçte	oturuyor.
x	o				x		o

– sözcüklerin ters dizimi:

I	Sverige	bor	Jens.		Jens	İsveçte	oturuyor.
		o	x		x		o

Şayet soru sözcüğü kullanılırsa, fiil (o) her zaman soru sözcüğünden sonra gelir.

Soru sözcükleri: hvem, hvad, hvor, hvornår, hvilken/hvilket/hvilke, hvor længe, hvordan, hvorfor, hvis.

Hanne	bor	i	København.		Hanne	Köbenhavn’da	oturuyor.
x	o				x		o

Hvor	bor	Hanne?		Hanne	nerede	oturuyor?
	o	x		x		o

Peter	spiser	kage.		Peter	pasta	yiyor.
x	o	∆		x	∆	o

Hvem	spiser	kage?		Kim	pasta	yiyor?
x	o	∆		x	∆	o

Peter	spiser	kage.		Peter	pasta	yiyor.
x	o	∆		x	∆	o

Hvad	spiser	Peter?		Peter	ne	yiyor?
	o	x		x		o

Sözcüklerin ters diziminde cümlede iki tane fiil varsa, özne bu iki fiilin arasında durur.

På	torsdag	skal	jeg	rejse	til	København.
		o1	x	o2

Ben	perşembe	günü	Kopenhagen´a	seyahat	edeceğim.
x				o1	o2

Karşılaştırma:
Eğer cümlede soru sözcüğü yoksa, fiile soru ekleri olan -mu, -mü, -mı, -mi ilave edilir.

Türkçede her zaman sözcüklerin düzgün dizimi vardır. Fakat şiir, konuşma dili ve edebiyatta devrik dizim de kullanılmaktadır.