8 Mpangilio wa maneno

8.2 Upinduaji wa mpangilio wa maneno

Zaidi ya mpangilio wa maneno wa moja kwa moja kunakuwa na upinduaji wa mpangilio wa maneno. Kwenye fungu la maneno ambako kuna upinduaji wa mpangilio wa maneno huja somo la taarifa (o) kabla ya somo kamili (x).

Kuna upinduaji wa mpangilio wa maneno katika swali, na kama fungu la maneno linaanza na somo lingine zaidi ya somo kamili kwa mfano wakati au mahali maalum (ang. 8.4, 8.5, 8.7).

Maswali:

Sover	manden?		Mwanamume	amelala?
o	x		x	o

Spiser	han?		Anakula?
o	x		xo

Ulinganisho:
Kwa kiswahili hakuna upinduaji wa mpangilio wa maneno kwenye maswali. Swali hufanyika kwa kupandisha sauti juu.

Wakati kwenye mpangilio wa maneno wa moja kwa moja:

Jeg	besøgte	min	tante	i	går.		Nilimtembelea	shangazi	yangu	jana.
x	o		∆				x o		∆

kwa upinduaji wa mpangilio wa maneno:

I	går	besøgte	jeg	min	tante.		Jana	nilimtembelea	shangazi	yangu.
		o	x	∆				o x		∆

Mahali kwenye mpangilio wa maneno wa moja kwa moja:

Jens	bor	i	Sverige.		Jens	anaishi	Sweden.
x	o				x	o

kwa upinduaji wa mpangilio wa maneno:

I	Sverige	bor	Jens.		Jens	anaishi	Sweden.
		o	x		x	o

Wakati wa kutumia majina ya kuuliza, jina la kuuliza kila wakati linakuja mwanzoni mwa fungu la maneno, na somo la taarifa (o) linakuja baadaye.

Majina ya kuuliza ni: hvem, hvad, hvor, hvornår, hvilken/hvilket/hvilke, hvor længe, hvordan, hvorfor, hvis.

Hanne	bor	i	København.		Hanne	anaishi	København.
x	o				x	o

Hvor	bor	Hanne?		Hanne	anaishi	wapi?
	o	x		x	o

Peter	spiser	kage.		Peter	anakula	keki.
x	o	∆		x	o	∆

Hvem	spiser	kage?		Nani	anakula	keki?
x	o	∆		x	o	∆

Peter	spiser	kage.		Peter	anakula	keki.
x	o	∆		x	o	∆

Hvad	spiser	Peter?		Peter	anakula	nini?
∆	o	x		x	o	∆

Kwenye upinduaji wa mpangilio wa maneno, ambako kuna matendo mawili kwenye fungu la maneno, somo kamili lazima lisimame katikati ya matendo hayo mawili.

På	torsdag	skal	jeg	rejse	til	København.
		o1	x	o2

Alhamisi	ni	lazima	nisafiri	kwenda	København.
	o1	x	o2

Ulinganisho:
Kwa kiswahili hakuna upinduaji wa mpangilio wa maneno hata kama wakati au mahali huja kwanza kwenye fungu la maneno.